Algemeen

Net als op andere plaatsen was de herdenking van oorlogsslachtoffers maandag in Ferwert ingetogen, maar zeker niet minder indrukwekkend dan voorgaande jaren op 4 mei met het Vrijhof vol dorpsgenoten. Met in achtneming van de maatregelen hebben wethouder Jouke Douwe de Vries, Sjak Papma van dorpsbelang en Griet Postma namens de protestantse gemeente Ferwert kransen gelegd bij het verzetsmonument.  Foto's © Bram Buruma

In het monument op het Vrijhof in Ferwert staat gegraveerd ‘As ‘t nedich is’ en symboliseert het verzet in 1940-1945 in een mannenfiguur, die het karakter van de streek draagt, terughoudend met een schop in de hand, maar met ook een geweer voor als hij gedwongen wordt, niet aarzelt er zijn vrijheid mee te verdedigen. Op de gedenkplaat staan de namen van 18 dorpsgenoten die in de oorlog sneuvelden. Bloemen werden ook gelegd bij het Indië monument naast het gemeentehuis, met daarop de namen van drie mensen uit het voormalig Ferwerderadiel.
Bij beide monumenten ligt een tegel met daarop de lichtgevende stenen, die Ferwert van de gemeente Noardeast-Fryslân kreeg. De stenen zijn van het kunstwerk Levenslicht, met als doel het bewustzijn te vergroten dat in heel Nederland Joden, Roma en Sinti woonden en dat de mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vervolgd, gedeporteerd en vermoord, plaatsgenoten en/of buren waren. Dominee Eelco van der Veer wees er bij de plechtigheid op dat achter elke naam een familie, een geschiedenis en een levensverhaal zit. Van der Veer las bij de plechtigheid het gedicht ‘Tot de doden’ van Ed Hoornik, een overlevende van concentratiekamp Dachau:

Tot de doden

Wij kunnen U niet meer bereiken
Wij komen een zintuig te kort
Wij leggen ons neer bij feiten
Dat ge minder en minder wordt

De enkele keren dat ge
In dromen nog ons verschijnt
Wordt ge al ijler en ijler
Tot ge voor altijd verdwijnt

Straten houden uw namen
Voor heden en morgen in stand
Maar onze kinderen brengen
Ze niet meer met u in verband

Het land ligt nog net als het toen lag
Van polder tot polder te kijk
De mensen die er in wonen
Blijven zichzelve gelijk

Maar éénmaal per jaar is de stilte
Tot de hemel toe van u vervuld
En belijden wij zonder woorden
Onze dankbaarheid, onze schuld

Puzzelwandelroute
In Ferwert is ook een puzzelwandelroute uitgezet voor jong en oud. De route gaat langs een twintigtal plaatsen die in de oorlog geheimen met zich meedroegen. Bij elk huis is een letter te vinden die samen een zin vormen. De route begint bij het monument op het Vrijhof, gaat onder meer langs het huis waar de bewoner na een razzia werd afgevoerd naar Duitsland, woningen waar Joodse onderduikers verbleven, de locatie waar 14 jonge mannen na verraad werden opgepakt, het huis waar burgemeester Esselink weigerde om jongemannen aan te wijzen voor graafwerk in Drenthe en daarvoor werd opgepakt. De route gaat zo ook langs gebouw It Anker, dat in de oorlog dienst deed als bewaarschool.